خاک غنی از مواد مغذی، برای رشد گیاهان در گلخانه و یا باغ بسیار مهم است. برخی نشانه سلامت خاک را فعالیت‌های زیرزمینی حیوانات و موجوداتی مانند کرم خاکی می‌دانند. اگر خاک غنی از مواد آلی باشد تمایل به تیره شدن دارد. گیاهانی که ریشه‌های محکم و گسترده‌ای دارند نشان دهنده این هستند که در خاک خوبی در حال رشد می‌باشند.
با این حال امروزه آزمایش‌ها و مطالعات نشان داده است که تقریباً ۳۳ درصد از خاک‌ها در سراسر جهان با مشکلات جدی کیفیت رو به رو هستند. به همین دلیل لازم است با بررسی خاک گلخانه اطمینان حاصل کنید که آن‌ها برای رشد گیاه از سلامت کافی برخوردار می‌باشند.
روش‌های موثر برای آزمایش سلامت خاک
روش‌های متعددی وجود دارد که به شما کمک می‌کند از سلامت خاک اطمینان حاصل نمایید. این روش‌ها عبارتند از:
- ساختار خاک و ضخامت آن
- بررسی تراکم
- کارایی
- ارگانیسم خاک
- وجود کرم‌های خاکی
- بقایای گیاهان
- بررسی گیاه
- توسعه ریشه
- بررسی نفوذ آب
در ادامه هر یک از روش‌های موثر برای آزمایش سلامت خاک را بررسی خواهیم کرد.
۱. ساختار خاک و ضخامت آن
زمانی که خاک گلخانه نه خیلی مرطوب و نه خیلی خشک است، یک سوراخ به اندازه ۶ تا ۱۰ اینچ در آن ایجاد کنید. به علاوه یک قسمت خاک را برداشته و با انگشتان خود سعی کنید آن‌ها را از هم جدا کنید این کار به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید خاک بیش از حد سفت است و یا به صورت پودری و دانه‌ای شکل می‌باشد.
اگر خاک شامل سنگدانه‌های زیادی باشد به این معنی است که خاک بیش از حد سفت است. با این حال اگر متخلخل و باز باشد، حرکت آزاد آب و اکسیژن در آن امکان پذیر است و آن‌ها می‌توانند شرایط رشد قوی و سالم‌تری ایجاد کنند.
۲. بررسی تراکم
الزام طراحی و مهندسی گلخانه اهمیت زیادی دارد. می‌توانید یک سیم را در عمق خاک به صورت عمودی فرو کنید. به این صورت می‌توانید میزان تراکم آن را متوجه شوید. به این شکل که هر چقدر زودتر خم شود خاک فشرده‌تر است. تراکم مناسب در خاک باعث می‌شود که توسعه ریشه و تامین آب به سادگی انجام شود و کرم‌های خاکی و سایر جانوران گردش آزادانه‌تری در آن داشته باشند.
۳. کارایی
آخرین باری که گلخانه را برای کاشت آماده کرده‌اید از قابلیت کارکرد خاک گلخانه مطلع شده‌اید. اگر حفر خاک باعث ایجاد توده‌های بشقاب مانندی در آن شود کارایی آن کم است. بسیاری از کشاورزان با استفاده از تراکتور و شخم زدن زمین به بهبود کارایی آن کمک می‌کنند. کارایی بالا در خاک اجازه می‌دهد تا آب به طور کارآمد به ریشه‌ها برسد و تراکم بیش از حد نباشد.
۴. ارگانیسم خاک
با حفر حداقل ۶ اینچ از عمق خاک و نگاه کردن به آن می‌توانید عمر حیوانات و کرم‌های خاکی را در آن اندازه گیری کنید. هرچقدر که آن‌ها فعالیت بیشتری داشته باشند به این معنی است که خاک از کیفیت مطلوبی برخوردار است. جمعیت متعدد حشرات و بی مهرگان یکی از بارزترین نشانه‌های کیفیت خاک است. هرچقدر تعدادی بیشتری از آن‌ها در زیر خاک مشاهده شوند احتمال بروز آفات و بیماری‌های دیگر کمتر خواهد بود.
۵. وجود کرم‌های خاکی
زمانی که خاک خیلی خوب و مرطوب نیست، آن را بررسی کنید. عدم وجود کرم خاکی نشان دهند این است که خاک به اندازه کافی از مواد آلی که گیاه از آن تغذیه می‌کند برخوردار نیست.
وجود کرم‌های خاکی بهینه اهمیت دارد از این جهت که نه تنها باعث گردش هوا در خاک می‌شود، بلکه موجب افزایش آنزیم‌ها، باکتری‌ها، مواد آلی و مواد مغذی مورد نیاز گیاه می‌شود. علاوه بر آن نفوذ آب را افزایش داده و ترکیبات بیشتری ترشح می‌کنند که برای افزایش کیفیت خاک گلخانه مناسب می‌باشد.
۶. بقایای گیاهان
اگر در حال پرورش محصولات زراعی در گلخانه هستید باید عوامل طبیعی و مصنوعی اثرگذار در رشد گیاهان گلخانه‌ای به خوبی رعایت شود. بهتر است برای بررسی خاک به دنبال باقیمانده ریشه‌های گیاهان در آن باشید. اگر طیف وسیعی از مواد ارگانیک در خاک وجود داشته باشد به معنی ایده آل بودن آن است. بسیاری از گیاهان و سایر مواد آلی زمانی که تجزیه می‌شوند به افزایش کیفیت خاک منجر می‌شوند. به همین دلیل وجود بقایای گیاه در آن نشانه خوبی خواهد بود. تجزیه سریع یکی دیگر از شاخص‌های کیفیت خاک است. به این دلیل که در خاک با هوادهی ضعیف، گیاهان به آرامی تجزیه می‌شوند.
۷. بررسی گیاه
یکی دیگر از کارهایی که می‌تواند به شما کمک کند تا کیفیت خاک گلخانه را مورد بررسی قرار دهید این است که در طول فصل رشد رنگ و اندازه گیاه را مورد بررسی قرار دهید. اگر نسبتاً یکنواخت و در حد مطلوب باشد به این معنی است که خاک از کیفیت کافی برخوردار است. رشد خوب گیاه بیانگر ضخامت مناسب آب دهی و هوادهی ایده آل خاک است.
۸. توسعه ریشه
از یک بیلچه استفاده کنید تا به آرامی اطراف ریشه گیاه را حفر کنید. پس از رسیدن به عمق ریشه یک گیاه آن را بالا بکشید تا میزان رشد ریشه را بررسی کنید. اگر ریشه‌ها ریز و با ظاهری سالم و تمیز باشند، شرایط خاک مطلوب است. با این حال ریشه‌های قهوه‌ای نشان دهنده وجود قارچ و مشکلات جدی زهکشی در خاک گلخانه می‌باشد. علاوه بر این اگر حشره‌ای به ریشه چسبیده باشد نشان دهنده بیماری یا آفات خواهد بود.
از آنجایی که ریشه‌ها بیشترین ارتباط را با خاک دارند، عدم وجود هوا، آب، فعالیت‌های بیولوژیکی و زهکشی مناسب باعث می‌شود که آن‌ها به خوبی رشد نکنند.
۹. بررسی نفوذ آب
یک قوطی خالی شفاف را از پایین برش دهید و آن را تا عمق ۳ اینچ وارد خاک کنید. سپس به کمک آبیاری بررسی کنید تا مشاهده کنید چقدر طول می‌کشد که آب داخل خاک گلخانه جذب شود. این کار را چندین بار تکرار کنید تا به یک زمان میانگین و مشخص دست پیدا کنید. هر چقدر که میزان نفوذ آب کندتر باشد، خاک متراکم‌تر و در نتیجه برای رشد گیاهان مناسب‌تر است.
نفوذ نباید بسیار سریع و کند باشد به این دلیل که مانع از فرسایش خاک شده و به آب اجازه دهد که به صورت کارآمد در منافذ خاک حرکت کند. در نهایت به یاد داشته باشید که خاک متخلخل بهتر می‌تواند در برابر تبخیر آب مقاومت کند و باعث می‌شود که گیاهان به اندازه کافی آب مورد نیاز در اختیار داشته باشند.
به کمک رعایت این روش‌های ساده و آسان می‌توانید بررسی کنید کیفیت خاک گلخانه شما از مطلوبیت کافی برخوردار است یا خیر. در نتیجه اگر مشکل جدی در کیفیت خاک وجود دارد هر چه سریع‌تر برای برطرف کردن آن اقدام کنید.
