زمانی که تصمیم به سرمایه گذاری و هزینه احداث گلخانه می‌کنید، لازم است که یک برنامه ریزی کلی در این راستا داشته باشید تا علاوه بر اینکه مناسب‌ترین گزینه‌ها را انتخاب می‌کنید، بتوانید ویژگی‌های موردنیاز هر کدام از ابزار و لوازم جانبی گلخانه را بشناسید و متناسب با اهداف پرورش گیاهان، هر یک از لوازم جانبی گلخانه را تهیه کنید. این کار به شما کمک می کند تا هزینه‌های خود را به بهترین شکل صرف نمایید و از راندمان کارایی بالایی برخوردار شوید.
ویژگی لوازم جانبی گلخانه
مهم‌ترین ویژگی لوازم جانبی گلخانه عبارت است از:
- میزان دسترسی
- دریچه‌ها
- فن‌ها و سیستم‌های سرمایشی
- کرکره‌های برقی
- سیستم‌های گرمایشی
- قفسه و نیمکت طبقه بندی گیاه
- میزان آبرسانی
- برق و روشنایی
در ادامه هر یک از موارد فوق را توضیح خواهیم داد.
۱. میزان دسترسی
ویژگی اصلی و مهم در مسیر راه‌اندازی گلخانه دسترسی به آن است، به این معنی که به راحتی بتوانید شرایط عبور و مرور را نه تنها برای خودتان، بلکه برای کسانی که به آن وارد می‌شوند، فراهم کنید. شاید برای آن، به درب‌های دوتایی و درب‌های بزرگ‌تر نیاز داشته باشید، به شکلی که بخش عمده‌ای از آن امکان دسترسی عابرین پیاده را فراهم کند، و بخشی از آن امکان عبور تجهیزات و سایر وسایل بزرگ را ایجاد کند.
۲. دریچه‌ها
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین وسیله‌ها برای کنترل شرایط دمایی در گلخانه، دریچه‌های آن هستند. در صورت عدم وجود منافذ کافی، ممکن است که دمای محیط به سرعت گرم شود. چند نوع اصلی از دریچه‌ها وجود دارند: برقی اتوماتیک و هیدرولیک اتوماتیک و انواع دستی آن.
طبیعی است که دریچه‌های دستی، ارزان‌ترین نمونه‌ها برای نصب در گلخانه خواهند بود، با این حال مشکلی که در این رابطه وجود دارد این است که آن‌ها به اپراتورهایی نیاز دارند که حداقل روزی دو بار آن‌ها را باز و بسته کنند. از جمله مزایای آن این است که ارزان قیمت هستند و هزینه آنچنانی برای شما به همراه ندارند.
دریچه‌های اتوماتیک هیدرولیک بر اساس دما کار می‌کنند. هنگامی که آن‌ها گرمایش بیش از حد محیط را احساس کنند، باز می‌شوند و پس از آن که دمای محیط کاهش یافته و خنک شد، مجددا بسته می‌شوند. بهتر است که از این نمونه‌ها در گلخانه‌های کوچک‌تر استفاده شود، به این دلیل که آن‌ها به دریچه‌های کوچک‌تر و سبک‌تر نیاز دارند.
توجه داشته باشید که دریچه‌های هیدرولیک به آرامی کار می‌کنند و کارکرد آن‌ها بر اساس دمایی است که احساس می‌شود. به همین دلیل است که نصب آن‌ها در نزدیکی سقف مناسب است، چرا که هوای گرم معمولا در این نقاط جمع می‌شود.
دریچه‌های برقی اتوماتیک نیز انتخاب خوبی به شمار می‌آیند. هر چند که آن‌ها تا حدودی پرهزینه هستند، با این حال به تولیدکنندگان و باغبانان اجازه می‌دهد که عملکرد خود را با دمای داخلی گلخانه هماهنگ نمایند. این تجهیزات نیز در هنگام گرم شدن گلخانه باز می‌شوند و پس از آنکه دمای داخلی خنک‌تر شد، مجددا بسته می‌شوند. مهم‌ترین مزیتی که به همراه دارند این است که انرژی گرمایی درون ساختاری را حفظ می‌کنند و این امکان را به افراد می‌دهند تا بدون نیاز به کنترل حضوری، دمای محیط داخلی را در شرایط ایده آل حفظ کنند.
۳. فن‌ها و سیستم‌های سرمایشی
اتوماسیون گلخانه و فن‌ها برای دو عملکرد اساسی در گلخانه ضروری به شمار می‌آیند. اولین و مهم‌ترین آن، تهویه هوای محیط است. گرمای بیش از حد باعث پژمردگی و مرگ گیاهان می‌شود. به همین دلیل است که وجود فن باعث تهویه و کاهش دما می‌گردد.
مورد بعدی که از اساسی‌ترین عملکردهای گلخانه به شمار می‌آیند، گردش هواست. این مسئله بسیار مهم است و کمتر مورد توجه تولیدکنندگان قرار می‌گیرد. با این حال اگر اندازه گلخانه شما نسبتا بزرگ باشد، توجه به این مورد بسیار مهم است. گردش هوا به کاهش رطوبت فضای داخلی کمک می‌کند و مناطقی که هوای راکد در آن‌ها جمع شده است را به حداقل می‌رساند. علاوه بر کمک به کاهش رطوبت، گردش هوا باعث می‌شود که آفات و بیماری‌هایی که ممکن است در یک محیط جمع شوند را از بین ببرد.
۴. کرکره‌های برقی
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند تاثیر قابل توجهی در تعادل دمای محیط داشته باشد، کرکره‌های برقی است. مهم‌ترین ویژگی آن‌ها این است که می‌توان در هر سطح از گلخانه آن‌ها را نصب کرد.
۵. سیستم‌های گرمایشی
اگر واقعا قصد خرید یا احداث یک گلخانه تجاری را دارید، لازم است به سیستم‌های گرمایشی آن نیز توجه داشته باشید. وجود گرمای کافی در محیط باعث می‌شود که فصل رشد گیاهان طولانی‌تر شود، در نتیجه سودآوری و راندمان کاری شما در تمام طول سال حفظ می‌شود.
اگر وسعت گلخانه کم باشد، یک سیستم گرمایشی و فن کوچک برای آن کافی خواهد بود، اما با وسیع‌تر شدن گلخانه، نیاز است تا سیستم‌های قدرتمندتری را برای توزیع هوای گرم در محیط قرار دهید. مزیت بخاری‌ها این است که بدون توجه به پیکربندی گیاهان، فضای داخلی را گرم می‌کنند.
یکی از روش‌هایی که در برخی از گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، گرمایش از کف است. با این حال مشکلی که دارد این است که افزایش دما در آن‌ها باعث آسیب دیدن ریشه گیاهان می‌شود. نکاتی برای رسیدگی به مسائل مربوط به گرمایش گلخانه وجود دارد که گلخانه‌داران باید از آن مطلع باشند.
۶. قفسه و نیمکت طبقه بندی گیاه
قفسه‌ها یک روش مناسب برای نگهداری گیاهان و حتی ابزار مورد نیاز در گلخانه هستند. مهم‌ترین مزیت آن‌ها این است که تمام وسایل و یا حتی گیاهان مرتب و منظم سر جای خود قرار می‌گیرند و در نتیجه نظارت و بررسی آن‌ها آسان‌تر است.
۵. میزان آبرسانی
صرفه‌جویی در مصرف آب گلخانه اهمیت زیادی دارد. آب برای عملیات گلخانه‌ای بسیار ضروری است. اگر زهکشی و تجهیزات آبیاری در گلخانه مناسب باشد، تامین آب داخلی کار آسانی خواهد بود و نه تنها در زمستان بلکه در تابستان گیاهان آب کافی در اختیار خواهند داشت. سیستم‌های آبیاری قطره‌ای به اندازه کافی در زمین نفوذ دارند تا از یخ زدگی آن‌ها در زمستان جلوگیری شود.
۶. برق و روشنایی
یکی دیگر از منابع ضروری در گلخانه، برق است. برای هر گلخانه که نیاز به پرورش و رشد گیاه در آن وجود دارد، برق یک عامل ضروری و مهم به شمار می‌آید. علاوه بر روشنایی، به منظور تامین برق سیستم‌های گرمایشی، پمپ‌های آب، تشک‌های حرارتی، فن‌های گردش هوا، دریچه‌ها و بخاری‌های برقی، همه به نیروی برق نیاز دارند.
