شاید جالب باشد بدانید که بدون وجود گازهایی که به ظاهر بی استفاده هستند، نمی توان گیاهان را رشد داد.
گازهایی مانند دی اکسید کربن می‌تواند اثر باورنکردنی روی رشد گیاهان را داشته باشد.
زمانی که گیاه در حال انجام عمل فتوسنتز است، باید مقادیر مناسبی را از دی اکسید کربن داشته باشد تا بتواند به خوبی رشد کرده و کیفیت محصول را بالا ببرد.
جالب اینجا که برخی از این گیاهان در روز دی اکسید کربن را دریافت کرده و در شب پس می‌دهند.
از آنجا که گلخانه‌ها در مناطقی احداث می‌شوند که زمین‌های ارزان قیمت‌تری داشته باشد، به همین دلیل به نظر می‌رسد زمین‌هایی که برای احداث گلخانه استفاده می‌شود، خارج از شهر، آلودگی و گازهای گلخانه‌ای باشد.
زمانی که در این مناطق می‌خواهیم از گلخانه برای رشد گیاهان استفاده نماییم، باید بتوانیم میزان دی اکسید کربنی را که نیاز دارند به صورت مصنوعی در اختیار آن‌ها قرار دهیم.
اگر گلخانه‌ها در مناطقی مانند میدان اصلی شهرهای بزرگ احداث شوند، در این صورت به نظر می‌رسد برای اینکه دی اکسید کربن در آن زیاد از حد نباشد، ورود و خروج را به حداقل باید برسانند.
گازهایی که در هوا وجود دارند به صورت طبیعی دارای انواع گازها هستند که برخی از آن‌ها برای استفاده از گیاهان می‌توانند به گازهای مفیدتری مانند اکسیژن تبدیل شوند.
اما زمانی که ما این شرایط را با استفاده از گلخانه، از شرایط طبیعی خارج می‌کنیم، در این صورت برای رساندن دی اکسیدکربن باید به روش‌های مصنوعی روی آورد.
یکی از این روش‌ها استفاده از دستگاه‌هایی است که این کار را برای ما انجام می‌دهند و جزء اتوماسیون گلخانه ها به شمار میآیند.
مولدهای دی اکسید کربن
به دستگاه‌هایی که دی اکسید کربن تولید می‌کنند، مولدهای دی اکسید کربن گفته می‌شود که دارای انواع متفاوتی هستند.
مولدهای دی اکسید کربن عبارتند از:
- مشعل‌های آویزان
- گرم کن و Co2 ساز
- Co2 ساز نفتی
در ادامه در مورد انواع مولدهای دی اکسید کربن صحبت می‌کنیم.
۱. مشعل‌های آویزان
این نوع از وسیله‌ها، می‌توان گفت سنتی‌ترین حالت برای تولید دی اکسید کربن هستند.
به این صورت تعبیه شده‌اند که در فاصله‌های معینی از هم قرار دارند و با استفاده از سوزاندن گازهای طبیعی و یا پروپان می‌توانند، این نوع گاز را که در گلخانه به آن نیاز است را تولید نمایند.
شاید با خود فکر کنید که در این روش می‌تواند گازهایی که برای گیاهان ضررآفرین هستند، تولید شود.
در جواب این نگرانی بهتر است بگوییم که دانشمندان و محققان فکر این قسمت را کردهاند.
برای اینکه این موضوع برای گلخانه دارها ایجاد مشکل نکند، مقدار گازی که برای تولید دی اکسید کربن نیاز دارند را می‌توانند تعیین کنند.
این مقدار به قدری دقیق است که تمام گازی که به عنوان مولد دی اکسید کربن است، مصرف شده و چیزی از آن باقی نمی‌ماند تا گیاهانی که درون گلخانه هستند، به مشکل برخورد نکنند.
گلخانه هوشمند در ایران تحولاتی در رشد و پرورش گیاهان گلخانه‌ای ایجاد کرد.
۲. گرم کن و Co2 ساز
این سیستم همان سیستم قبلی است.
با این تفاوت که می‌توان با استفاده از این وسیله به گرم کردن گلخانه پرداخت.
برای اینکه این کار همراه با تولید گاز موردنیاز گیاهان انجام گیرد به افزونه‌ای نیاز است تا بتواند گرمای تولیدی توسط سوختن گاز پروپان را به گیاهان برساند و دمای موردنیاز آن‌ها را از این طریق تنظیم کند.
این افزونه چیزی نیست جز یک دمنده‌ای که می‌تواند گرما و گاز تولید شده را به گیاهان برساند.
در کنار دستگاه‌هایی که سبب گرم شدن گلخانه می‌شوند، دستگاه‌هایی هستند که وظیفهی خنک‌سازی گلخانه را بر عهده دارند.
۳. ساز نفتی Co2
کوره‌های خاصی وجود دارد که از سوخت‌های خاصی برای تولید دی اکسید کربن استفاده می‌شود.
یکی از ویژگی‌های این نوع از کوره‌ها این است که عمل سوختن را دوبار انجام می‌دهند تا بتوانند تمام گاز مولد را به Co2 تبدیل نمایند.
مقدار این گاز باید به اندازه‌ای باشد که گیاهان به آن نیاز دارند و اگر کمتر باشد نمی‌توانند عمل فتوسنتز را به خوبی انجام دهند.
اگر میزان گاز دی اکسید کربن بیشتر باشد، در این صورت گازی که بیشتر از حد مجاز وارد گلخانه شده است، باعث ایجاد خفگی در گیاهان می‌شود.
برای اینکه چنین مشکلاتی به وجود نیاید، نیاز است که کنترل‌کننده‌ای برای سنجش میزان تولید این گاز وجود داشته باشد.
این کنترل‌کننده‌ها دارای انواع متنوعی هستند.
استفاده از کنترل‌کننده‌های الکترونیکی در اولویت ما هستند که با استفاده از کامپیوترهای کوچکی که روی آن نصب هستند می‌توانند کار کنترل را انجام دهند و اگر نتوانند از کامپیوترهای کوچک استفاده نمایند، می‌توانند از موارد زیر استفاده کنند.
- تایمر خورشیدی
- میکروسوئیچ ها
- سلول‌های فتوالکتریک
در ادامه هر یک از موارد فوق را توضیح خواهیم داد.
۱. تایمر خورشیدی
این نوع از کنترل‌کننده‌ها همانطور که از نامشان پیدا است، با استفاده از نور خورشید کار می‌کنند و می‌توانند به صورت خودکار زمان روشن بودن Co2 ساز را تنظیم نمایند.
زیرا گیاهان در روز عمل فتوسنتز را انجام می‌دهند و دی اکسید کربن را به مصرف می‌رسانند.
۲. میکروسوئیچ‌ها
این نوع از دستگاه‌های کنترل‌کننده به دستگاه‌های تهویه متصل هستند و با خاموش شدن آن، روشن می‌شوند و با روشن شدن آن خاموش می‌شوند.
۳. سلول‌های فتوالکتریک
پیشرفته‌ترین نوع کنترل‌کننده‌ها هستند که دارای سلول‌های نوری‌اند و به نور حساس هستند.
این دستگاه‌ها به صورتی عمل می‌کنند که در زمان ازدیاد نور آفتاب، فعال می‌شوند و Co2 ساز را روشن می‌کنند و زمانی که نور نبود و یا در حال کم شدن بود، این دستگاه را خاموش کرده و یا فعالیت آن را کم می‌کنند.
احتمالا برای شما این سوال ایجاد شده باشد که برای سرویس و نگهداری این نوع از دستگاه‌ها، چه کارهایی لازم است؟
کارهایی که برای تازه کردن این وسیله‌ها باید انجام دهیم، عبارتند از:
۱) باز کردن و تمیز کردن شعله پخش کن
۲) تمیز کردن فیلترهای هوا با فرچه
۳) تمیز کردن کوره‌های گرم کن
۴) آزمایش کردن سیستم‌های کنترل برای آگاهی از سلامت آن‌ها
